WAAIEREN (3)

Hedendaagse waaier van het Huis Duvelleroy geïnspireerd op Venetiaanse maskers

Waaiertaal

In voorgaande eeuwen gebruikten Europese dames hun waaier om zichzelf koelte toe te wuiven, én zo gaan de verhalen, als instrument om allerlei non-verbale signalen aan de andere sekse te geven. Bijna elke beweging met gesloten of geopende waaier zou een betekenis hebben gehad. Tikje op de linkerwang, tikje op de rechterwang, snel wapperen, langzaam wapperen, en dan nog minstens vijfentwintig andere bewegingen met de waaier betekenden allemaal iets anders. Ik geloof er niks van, schoot het opeens door me heen dat de heren destijds zo'n dertig verschillende signalen konden herkennen en onthouden, en ook nog het verschil konden zien tussen waaieren om af te koelen en waaieren om een ontmoeting af te spreken. Nu bestaat inmiddels het vermoeden dat de promotie van een complexe waaiertaal in elk geval in de 19e eeuw onderdeel geweest kan zijn van de marketing van de waaierproducent. Zo leverde het nog altijd bestaande Huis Duvelleroy (Frankrijk 1827)een gebruiksaanwijzing met waaiertaal bij elke verkochte waaier. Ik stel me voor dat die gebruiksaanwijzing terechtkwam bij de dames die de waaier kochten of kregen, en niet zozeer bij de heren. Of zouden overal, in het theater, tijdens diners en feestjes posters met waaiertaal gehangen hebben, of lagen overal foldertjes, of hadden de heren wellicht spiekbriefjes met waaiertaal in de mouw verstopt?

Hoe de communicatie tussen dame en heer met hulp van de waaier gegaan zou kunnen zijn, is humoristisch verbeeld in de aflevering "Fan language" uit de Engelse serie Horrible Histories over de 18e/19e eeuwse cultuur in Engeland. 

Zie voor een beargumenteerde kritische noot over waaiertaal in de 19e eeuw, en voorgaande eeuwen, onder andere het weblog The Macaronis. Historical Romance out of the closet van Alex Beecroft, post The Language of Fans, 7 oktober 2008. 

http://historicromance.wordpress.com/category/alex-beecroft/